MAKALE
07-11-2016
 

Trimble Yüksek Yapı Uygulamaları (High Rise App)

Yüksek katlı binaların inşaatı sırasında, binanın düşeyliğinin doğru olarak sağlanması oldukça zorlayıcı bir çalışmadır. Bunun çeşitli nedenleri vardır:

Yüksek katlı binaların yapımı esnasında, binanın düşeylik kaderi, bu çalışmayı yapan Harita Mühendisi/Tekniker/TopoÄŸraf ‘ın kiÅŸisel yeteneÄŸi, elindeki teknoloji ve olanaklara baÄŸlı olmakta ve bir kez aplike edilip beton döküldükten sonra artık geriye dönüşü olmamaktadır. Buna baÄŸlı olarak, Yüklenici/Proje Müdürü/Åžantiye ÅŸefi ve kontrol teÅŸkilatının huzuru ve çalışma dinginliÄŸi de negatif olarak etkilenmektedir.

Binanın aplikasyonundaki önemsenmeyen hatalar, daha sonra aynı bina üzerinde yapılacak diÄŸer imalatları da,  hem kalite, hem maliyet, hem de zaman olarak negatif etkilemektedir.

Trimble tarafından 1998 yılında patenti alınan yüksek bina uygulaması, kişisel yeteneğe bağlı olmadan binaların projesine uygun ve dik olarak inşa edilmesini her tür çevresel şartlarda, son derece hızlı olarak gerçekleştirmektedir.

Bu sistemde, binanın dışındaki referans noktaları kullanılmakta, ancak görüş şartı gerekmemekte olup, haritacı her zaman bina üzerindeki kendi tesis ettiği minimum 3, ortalama 4 noktadan, kendisini serbest olarak geriye kestirmekte ve çalışmasını yapmaktadır. Bu yöntemdeki kritik bilgi, tesis edilen bu kestirme noktalarının koordinatlarının gerçek zamanlı olarak dinamik yapıda olması ve çevresel ölçülen etkilerden otomatik olarak arınmış olmasıdır. Bu yöntemde bina içerisinde alttan yukarıya nokta taşınma yöntemi ile yapılan rölatif konumlama yerine, dışarıdan mutlak konumlama yapılmaktadır. Rölatif yöntemde daha önce de bahsettiğimiz gibi, alt tarafların mutlak doğru kabulü esasına dayanılmakta ve esas hata bu aşamada yapılmaktadır.

  1. Rüzgâr
  2. Solar enerji (Güneş ışınlarının vurduğu tarafa yaptığı etki)
  3. Betonun kürleşme esnasındaki şekil değiştirmeleri
  4. Bina üzerine bağlı vinçlerin hareket ve yüklerinin binaya etki ettiği dinamik güçler.
  5. Bina tabanının oturmaları
  6. Kısmi beton dökülmesi sonucu oluşan geçici statik yük farkları vbg.

Tüm bu etki eden yüklerin binaya o anda vermiş olduğu deplasmanların mutlak olarak ölçülmesi ve aplikasyona ters yönde etki ettirilmesi esastır.

Trimble High Rise Sisteminde, kendi üzerinde dahili akselerometre olan S serisi Total Station kullanılmaktadır. Bina çevresinde görüş şartının aranmadığı 2 adet sürekli çalışan GNSS istasyonu verilerini 24/7 olarak bir PC üzerinde çalışan Trimble High Rise uygulamasına göndermektedir.

Haritacı çalışacağı kata 3 veya 4 adet, serbest olarak geriden kestirme yapabileceÄŸi GNSS alıcılı 360 derece prizma sistemi yerleÅŸtirmektedir. Bunlar yerleÅŸtirildiÄŸi andan itibaren dışarıdaki referans istasyonları gibi verilerini PC’e aktarmaya baÅŸlamaktadırlar. Bu veriler ham veri olup, sistem tarafından post proses edilmektedir. Aynı zamanda eÄŸer bina 20 kattan yukarıysa ve eÄŸim ölçerler de binaya yerleÅŸtirilmiÅŸse, bu eÄŸim ölçerlerden akan bina deplasman bilgileri de aynı PC ‘deki Trimble High Rise App. tarafından deÄŸerlendirilmektedir.. Haritacı Total Station’ı serbest olarak kendince uygun bir yere kurar, sisteme baÄŸlanır ve anında post proses edilmiÅŸ ve deplasmanları düzeltilmiÅŸ kendisinin yerleÅŸtirdiÄŸi noktaların anlık dinamik koordinatları ekranına gelir buradan Total Station ile geriden kestirmesini yapar, sistem nokta dengelemesi iÅŸlevini gerçekleÅŸtirir ve normal çalışmasına devam eder. Bu ÅŸekilde çalışma son derece süratli ve özellikle haritacı bakımından kolay ve standart bir çalışma haline dönüşmekte ve kiÅŸiye baÄŸlı bir çalışma olmaktan çıkmaktadır.

Son derece kolay bir işlem olan bu yöntem arka planda, binanın o anki deplasman miktarı ve yönünün tersini geriden kestirme noktalarına, koordinat olarak etki ettirmektedir.

Bunun anlamı, çevresel etki ortadan kalktığı durumda, yani binaya herhangi bir çevre etkisi olmadığı durumda, binanın projeye uygun ve tam dik olarak aplike edilmiş olduğudur.

Yüksek bina olarak yapım esnasında yerleştirilmiş bulunan eğimölçerler ve daha sonradan yerleştirilecek olan örneğin, akselerometreler, inklinometre ve GPS benzeri her tür sensör, mevcut Trimble High Rise Uygulaması ile birlikte BIM anlamında, Bina Sağlığı İzleme sistemi olarak bütünleşik bir şekilde kullanılabilmektedir.